بررسی و ارزیابی فنی سیستم های آبیاری قطره ای اجرا شده در استان کردستان

چکیده سیستم های آبیاری قطره ای با اینکه تا به امروز به سطح بالایی از تکنولوژی رسیده اند، ولی اغلب به دلایل متعددی قادر نیستند که فوائد بالقوه و اسمی خود را ارائه کنند. بنابراین با ارزیابی میدانی هرچند وقت یک بار این سیستم ها و پایش وضعیت آن ها، می تـوان پی به نقاط ضعـف و قوت آن ها بـرده و زمـینه بهره برداری بهتر از آن ها با اصلاح و اتخاذ شیوه های جدید مدیریتی فراهم نمود. در این مطالعه 11 سیستم آبیاری قطره ای در استان کردستان انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفت. اندازه گیری ها طبق دستورالعمل اداره حفـاظت خـاک آمریکا انـجام شد. نتـایج اندازه گیری ها نشان داد که در بـیشتر سـیستم ها دبـی قطره چکان ها به میزان قابل ملاحظه ای به دلیل نامناسب بودن فشار، گرفتگی و یا ضریب تغییرات بالای قطره چکان ها کمتر از دبی اسمی آن ها است. درصد مساحت خیس شده نسبت به مساحت کل بین 3/8 تا 55 درصد نوسان داشت. یکنواختی ریزش آب در سیستم ها بین 59/16 تا 4/79 درصد متغیر و به عبارتی عملکرد سیستم ها بر مبنای این شاخص در محدوده ضعیف تا متوسط بود. میزان راندمان پتانسیل کـاربرد ربع پایین سیستم ها در محدوده 9/14 تا 5/71 درصد تغییر می کرد به طوری که فقط یکی از مزارع دارای عملکرد متوسط (pelq بزرگتر از 70 درصد) و بقیه مزارع دارای عملکرد ضعیف بودند. میزان راندمان کاربرد ربع پایین مزارع در محدوده 6/16 تا 3/79 درصد متغیر بود. بر مبنای این شاخص تنها 2 مزرعه دارای عملکرد متوسط و بقیه مزارع دارای عملکرد ضعیف بودند. از دلایل پایین بودن عملکرد سیستم ها می توان به نامـناسب بودن فشار سیستم ها، اختلاف فشار در سیستم، گرفتگی قطره چکان ها، ضریـب تغییرات ساخت بالای قـطره چکان ها و مـدیریت ضعیف بهره برداری از سیستم ها اشاره نمود.